poëzie
DE NIEUWE LICHTING: Michelle Brouwer
Door Michelle Brouwer | beeld: Deborah KraaijeveldDe Optimist vroeg de nieuwe lichting afgestudeerden van schrijfopleidingen in Nederland en Vlaanderen om hun eindwerk in te sturen. In DE NIEUWE LICHTING presenteren wij fragmenten uit dat werk en stellen wij de schrijvers van de toekomst voor. Deel 1: Michelle Brouwer met raas, een bundel met road poetry, waarmee ze afstudeerde aan ArtEZ Creative Writing. Samen met Michelle kozen we 6 teksten uit de bundel.
Wat zijn de thema’s in je werk, waar schrijf je het liefst over?
Het ‘thuis’ komt altijd terug in mijn teksten. Ik blijf het fascinerend vinden onder welke omstandigheden je je ergens wel of niet thuisvoelt. Op dit moment onderzoek ik ook hoe het zit met het thuisvoelen in je eigen lichaam. Verder hebben mijn personages vaak een afstand tot iets of iemand, zodat ze goed kunnen observeren. De natuur en dieren spelen voor mij een belangrijke rol omdat dat iets goed in perspectief kan zetten. Een dramatische situatie kan volledig escaleren of juist nietszeggend worden onder invloed van het weer, of door te kijken naar wat een dier doet. De natuur is een vast gegeven; die blijft bestaan en gaat zijn gang.
Wie of wat inspireert jou?
Ik raak vooral geïnspireerd door poëzie. Ik kan geen dichtbundel lezen zonder ondertussen aantekeningen te maken. Ik heb geen uitgesproken favorieten in de poëzie, ik vind veel dichters goed en veel gedichten mooi. Ik zie overal wel iets in en pak graag een willekeurige bundel om te lezen. Wat proza betreft ben ik fan van Johan Harstad en Helle Helle. Er zit helderheid in hun stijl en de inhoud werkt vooral onderhuids door. Pas na een tijdje voel je dat er iets wringt. De boeken die mij het meest dierbaar zijn staan trouwens op het bureau waaraan ik schrijf. Je moet je omringen met het goede, toch?
Wat zijn tijdens je studie je meest leerzame valkuilen/uitdagingen/fuck-ups geweest?
Ik heb vooral veel over mezelf en hoe ik werk geleerd. Zoals de ontdekking dat ik juist geen fouten durf te maken, dat alles van mij goed moet zijn en ik mezelf nauwelijks speelruimte geef en meteen gefrustreerd raak als iets niet lukt of niet mooi is. Dat besef is goed, dan kun je er wat aan doen. Dus nu probeer ik meer vrijheid te creëren en de lat die ik leg weg te denken.
Waar hoop je over vijf jaar te staan?
In vijf jaar kan er een hoop gebeuren. Vijf jaar geleden deed ik nog een studie die me ongelukkig maakte en nu ben ik alweer afgestudeerd in iets dat me wél gelukkig maakt. Ik hoop dat die lijn doorzet, en dat ik over vijf jaar nog meer plezier heb in wat ik doe. Als ik mag dromen, heb ik over vijf jaar een eerste bundel of boek gepubliceerd en werk ik aan een tweede, schrijf ik voor een krant of tijdschrift en ben ik thuis in een stad waar ik nooit had verwacht te gaan wonen.
Optimismemeter. Hoe optimistisch ben jij over je schrijfcarrière op een schaal van 1-5? Eerlijk zeggen. En do elaborate, please.
Vier en een half. Misschien naïef, maar ik voel me heel erg op mijn plek als schrijver en heb er, vooral door reacties van buitenaf, vertrouwen in dat ik in de schrijverswereld mag blijven. Dat halve puntje is de angst die soms doorsluimert: kan ik dit wel en is het wel goed genoeg? Gaat het wel lukken om te komen waar ik wil komen? Dat is het enge aan ergens helemaal voor gaan. Je geeft veel, maar weet niet precies wat dat gaat doen. There’s no half way with this, zegt een personage in mijn favoriete game The Last of Us. Dat geldt ook voor mijn schrijverschap: dit is het, en ik wil daar vol voor gaan.
zwaartekracht
met grijze grond in mijn handen
sta ik op de grens van het erf
vastgeplakt in regenlaarzen
Polke blaft naar mijn vuisten
de smeltende grond de grijze wolken
zilvermeeuwen joelen over de vissen
die uit het water omhoog schieten
wachten met duikvluchten en salto’s
het volgende salvo af
met grijze grond in mijn handen
wacht ik tot de akkers golven vinden
voortaan leren we de kinderen:
huizen schuiven niet
ze zinken
en hoewel wolken miljoenen kilo’s kunnen wegen
kan ik niet geloven dat vliegtuigen
(het zwaarste exemplaar is de An-225: 640 ton)
de lucht in komen en daar kunnen blijven
sommige dingen zijn te zwaar om te verplaatsen
gaswortels
Twee families in het Groningse aardbevingsgebied
worden de komende twee jaar 24 uur per dag met 32 camera’s gevolgd.
het gas is als gif in onze wortels getrokken
we worden losgewrikt geschud gedonderd
Bij een beving worden beelden opgenomen door camera’s
die in en om het pand zijn geplaatst.
Trillingsmeters registreren de kracht van de beving.
beweging tekent zich als takken in de wanden
gaten tussen zorgvuldig metselwerk
Microfoons nemen het geluid op dat eraan voorafgaat.
De deelnemende omroepen kunnen dat na een beving gebruiken
voor reportages.
spullen vallen uit kasten supermarkten overwegen
producten vast te nieten op de planken
De gezinnen met kinderen komen uit Bedum en Middelstum.
Hun huizen zijn beschadigd door de bevingen.
De boerderij in Bedum staat na twee jaar nog steeds in de stutten.
oma slaat spijkers door de lijsten van schilderijen
opa haalt zijn gereedschap van de muur en stopt het in kisten
De families gaan zelf hun eigen ervaringen met de bevingen filmen.
De beelden worden ook gebruikt voor een documentaire.
Bovendien gaat het Jeugdjournaal de beelden gebruiken
om te laten zien wat een beving voor kinderen betekent.
de hond weigert onder de trap te slapen
sleept zijn kussen naar de achterdeur
De initiatiefnemers willen duidelijk maken hoe het is
om een beving mee te maken en wat dat doet met een gezin
en hun gevoel van veiligheid.
Ook is er aandacht voor de manier waarop schade wordt afgehandeld.
het gas dreunt ons de deur uit
we verlaten onze erven met de handen omhoog
Willem
Ik sta met mijn pake voor een boekenkast vol fotoboeken van zijn gemaakte reizen.
Dus het gaat nu echt gebeuren? vraagt mijn pake.
Ja, zeg ik. Ik ga het doen.
De wereld is een oneindig speelterrein, zegt mijn pake. Dat zag ik als kind op Terschelling al. De zee kon niet ophouden waar ik hem niet meer zag, hij moest wel in een andere zee opgaan.
Mijn pake zag voor zich hoe kapiteins zich naar nieuwe landen zeilden, hoe toeristen vreemde talen leerden. Het eiland was een nest waaruit geen enkele sprong dodelijk was, vanwege het water.
Je moet gewoon je gevoel volgen, zegt mijn pake.
Op foto’s draagt hij witte overhemden en hoedjes, staat hij aan het roer van een schip, of naast een glimmende motor, met een spijkerbroek aan, een helm in zijn hand, in Engeland, in Afrika. Met mijn beppe, met mem, met mensen die ik nog nooit heb gezien.
Een reis is oneindig, zegt hij. Je kunt altijd omkeren, of een afslag nemen. Je kunt het niet fout doen, je komt altijd bij iets uit dat je weer verder brengt. Je hoeft alleen rekening te houden met de temperatuur, de andere reizigers en met wat je voelt. Je merkt het vanzelf, het komt gewoon goed.
Mijn pake geeft me een ehbo-set mee, telefoonnummers van vrienden, een stapel reisgidsen en zwaait me uit. Ik rijd voor de laatste keer naar huis. Het gras wuift.
anker
voor ik vertrek controleer ik
of ik niets ben vergeten
wanneer koppeling indrukken
invoegen snelweg stap voor stap
ik sluit de ramen en de deuren
zorg dat niets kan klapperen
gevolg in achteruit schakelen snelweg
bocht hoeveel kilometer per uur
hoe snelweg af rijden
het huis zou maar opstijgen
en niet meer te vinden zijn
grootste oorzaken ongelukken
hoe hard rijden Duitsland
gevolgen naar 1 schakelen snelweg
voor ik vertrek controleer ik
of ik niets ben vergeten
hond vervoeren auto
verongelukken geleende auto verzekering
hoe tweesecondenregel controleren
ik leg mijn rugtas onder mijn stoel de zak met brokken achterin
vul een bidon met water zet de pioenrozen van mem naast me
autorijden in het donker
overdag licht aan auto regels
ik doe alsof ik niets ben vergeten
snippers
is er ooit gemeten op welke manier het geluid
van inhalen en ingehaald worden van elkaar verschilt
vakanties naar de Veluwe staan gelijk
aan vrachtwagens rechts van ons
en onder ecoducten door
Rikst en Hidde vochten om kleurpotloden
terwijl ik naar de lijnen keek
in de bungalow keken we met z’n drieën naar Batman
deelden zij de gladde zwarte cape
kon ik alleen Robin of The Joker zijn
ze hoeven niet opgetild te worden
ze hebben geen uitleg nodig
er zal niet naar je gekeken worden
hoe klinkt het voorbijkomen van personenauto’s
anders dan het langsrazen van vrachtwagens
de bediende draagt een gestreken rode blouse
legt tomatenschijfjes precies aansluitend op de kaas
ik betaal hem meer dan de bedoeling is
omdat ik hem niet versta
een kleuter zit op de vrieskist
telt de ijsjes onder zijn lijf
eins zwei drei: Eis!
de televisie staat aan het volume stijgt
een vliegtuig ligt in papiervlokken op een berg
iedereen vraagt: waarom
iedereen vraagt: hoe
niemand vraagt: wanneer weer
een schoolklas van zestien leerlingen met twee juffen
snipperde in de Franse Alpen neer
brug
het is groter dan ik dacht
de hoeveelheid water
de massa van de balken
van Broen heb ik geleerd dat Zweeds zachter is
minder verstikkend dan de Deense klanken
een ritme als dwarrelende sneeuw
als ik een halve vrouw op de brug moet zijn
wil ik de romp zijn die in Zweden ligt
niet de benen in Denemarken
vandaar dat we de brug afbreken
het is voor iedereen veiliger
niet te dicht op onze auto te rijden
we zwenken uit we zuigen op
we spinnen rond we gaan vooruit
we hebben alvast nieuwe namen aangenomen
waar je woont wil je begrepen worden
thuis spreken ze je naam goed uit
Wil je het volledige afstudeerwerk van Michelle Brouwers lezen? Je kan het bestellen door te mailen naar michelle@woordenbrouwer.nl.
Over de auteur
Michelle Brouwer (1991) schrijft poëzie, verhalen en non-fictie en organiseert (literaire) evenementen. In juni 2016 studeerde ze af aan Creative Writing, de schrijfopleiding van ArtEZ Arnhem. Haar afstudeerbundel ‘raas’ is road poetry en beschrijft de reis van een basisschooljuf die met haar hond uit Groningen wegrijdt om de gasbevingen te ontvluchten en op zoek te gaan naar een thuis dat niet kapot zal gaan. Michelle mag zich rekenen tot de dertien beste afstudeerders van ArtEZ Arnhem (Art & Design) en hoort bij de Arnhemse Nieuwe 2016. Michelle won in 2012 de Lowlands-schrijfwedstrijd en droeg voor op onder andere Onbederf’lijk Vers, Noorderzon en Dichters in de Prinsentuin. Haar werk is te lezen in Op Ruwe Planken, Mister Motley en Passionate Platform, en op haar eigen site, woordenbrouwer.nl.
Over de illustrator
Deborah Kraaijeveld (1986) is een Rotterdamse tekenaar. Ze studeerde Autonoom Beeldende Kunst en Kunst- en Cultuurwetenschappen en maakt tegenwoordig naast veel vrij werk ook illustraties. Haar tekeningen hebben een poëtisch karakter met een rafelrandje. Meer van haar werk kun je zien op deborah.nu of via instagram @deborahillustrations.
Lees meer van Michelle Brouwer
Poëzieweek 2016
Door Michelle Brouwerhond haai hommel * er zijn dagen dat de hond zijn naam vergeetroerloos op de rand van het erf zit de nestbouwers in de gaten houdtde sluiprouteracers bespiedtde weilandwandelaars volgt dagen dat de hond Het Geluid ontleedtonderliggende betekenissen in kaart brengt hij ruikt al dat de lucht over uren donker kleurthoort de toerist zijn […]
Lees meer uit de categorie poëzie
Kunstbende #1: Anna van Doorn
Door Anna van DoornNORMAAL Ik zit met een keukenmes in de trein Maar niemand controleert mij Ik loop naar de fietsenstalling achter het station Sleutel vergeten dus slot opengeknipt En niemand kijkt Een tweede keer Ik loop door de grijze stad Snel nog even naar de Kruidvat Ik heb pleisters nodig Huidskleurig het liefst De kleur van mijn […]