poëzie

DE NIEUWE LICHTING: Michelle Brouwer

Door Michelle Brouwer | beeld: Deborah Kraaijeveld
28 augustus 2016

De Optimist vroeg de nieuwe lichting afgestudeerden van schrijfopleidingen in Nederland en Vlaanderen om hun eindwerk in te sturen. In DE NIEUWE LICHTING presenteren wij fragmenten uit dat werk en stellen wij de schrijvers van de toekomst voor. Deel 1: Michelle Brouwer met raas, een bundel met road poetry, waarmee ze afstudeerde aan ArtEZ Creative Writing. Samen met Michelle kozen we 6 teksten uit de bundel.

 

Wat zijn de thema’s in je werk, waar schrijf je het liefst over?
Het ‘thuis’ komt altijd terug in mijn teksten. Ik blijf het fascinerend vinden onder welke omstandigheden je je ergens wel of niet thuisvoelt. Op dit moment onderzoek ik ook hoe het zit met het thuisvoelen in je eigen lichaam. Verder hebben mijn personages vaak een afstand tot iets of iemand, zodat ze goed kunnen observeren. De natuur en dieren spelen voor mij een belangrijke rol omdat dat iets goed in perspectief kan zetten. Een dramatische situatie kan volledig escaleren of juist nietszeggend worden onder invloed van het weer, of door te kijken naar wat een dier doet. De natuur is een vast gegeven; die blijft bestaan en gaat zijn gang.

MichelleBrouwer-collage

Wie of wat inspireert jou?
Ik raak vooral geïnspireerd door poëzie. Ik kan geen dichtbundel lezen zonder ondertussen aantekeningen te maken. Ik heb geen uitgesproken favorieten in de poëzie, ik vind veel dichters goed en veel gedichten mooi. Ik zie overal wel iets in en pak graag een willekeurige bundel om te lezen. Wat proza betreft ben ik fan van Johan Harstad en Helle Helle. Er zit helderheid in hun stijl en de inhoud werkt vooral onderhuids door. Pas na een tijdje voel je dat er iets wringt. De boeken die mij het meest dierbaar zijn staan trouwens op het bureau waaraan ik schrijf. Je moet je omringen met het goede, toch?

Wat zijn tijdens je studie je meest leerzame valkuilen/uitdagingen/fuck-ups geweest?
Ik heb vooral veel over mezelf en hoe ik werk geleerd. Zoals de ontdekking dat ik juist geen fouten durf te maken, dat alles van mij goed moet zijn en ik mezelf nauwelijks speelruimte geef en meteen gefrustreerd raak als iets niet lukt of niet mooi is. Dat besef is goed, dan kun je er wat aan doen. Dus nu probeer ik meer vrijheid te creëren en de lat die ik leg weg te denken.

Waar hoop je over vijf jaar te staan?
In vijf jaar kan er een hoop gebeuren. Vijf jaar geleden deed ik nog een studie die me ongelukkig maakte en nu ben ik alweer afgestudeerd in iets dat me wél gelukkig maakt. Ik hoop dat die lijn doorzet, en dat ik over vijf jaar nog meer plezier heb in wat ik doe. Als ik mag dromen, heb ik over vijf jaar een eerste bundel of boek gepubliceerd en werk ik aan een tweede, schrijf ik voor een krant of tijdschrift en ben ik thuis in een stad waar ik nooit had verwacht te gaan wonen.

Optimismemeter. Hoe optimistisch ben jij over je schrijfcarrière op een schaal van 1-5? Eerlijk zeggen. En do elaborate, please.
Vier en een half. Misschien naïef, maar ik voel me heel erg op mijn plek als schrijver en heb er, vooral door reacties van buitenaf, vertrouwen in dat ik in de schrijverswereld mag blijven. Dat halve puntje is de angst die soms doorsluimert: kan ik dit wel en is het wel goed genoeg? Gaat het wel lukken om te komen waar ik wil komen? Dat is het enge aan ergens helemaal voor gaan. Je geeft veel, maar weet niet precies wat dat gaat doen. There’s no half way with this, zegt een personage in mijn favoriete game The Last of Us. Dat geldt ook voor mijn schrijverschap: dit is het, en ik wil daar vol voor gaan.

 

zwaartekracht

met grijze grond in mijn handen
sta ik op de grens van het erf
vastgeplakt in regenlaarzen

Polke blaft naar mijn vuisten
de smeltende grond de grijze wolken

zilvermeeuwen joelen over de vissen
die uit het water omhoog schieten
wachten met duikvluchten en salto’s
het volgende salvo af

met grijze grond in mijn handen
wacht ik tot de akkers golven vinden

voortaan leren we de kinderen:
huizen schuiven niet
ze zinken

en hoewel wolken miljoenen kilo’s kunnen wegen
kan ik niet geloven dat vliegtuigen
(het zwaarste exemplaar is de An-225: 640 ton)
de lucht in komen en daar kunnen blijven

sommige dingen zijn te zwaar om te verplaatsen

 

gaswortels

          Twee families in het Groningse aardbevingsgebied
          worden de komende twee jaar 24 uur per dag met 32 camera’s gevolgd.

het gas is als gif in onze wortels getrokken
we worden losgewrikt geschud gedonderd

          Bij een beving worden beelden opgenomen door camera’s
          die in en om het pand zijn geplaatst.
          Trillingsmeters registreren de kracht van de beving.

beweging tekent zich als takken in de wanden
gaten tussen zorgvuldig metselwerk

         Microfoons nemen het geluid op dat eraan voorafgaat.
         De deelnemende omroepen kunnen dat na een beving gebruiken
         voor reportages.

spullen vallen uit kasten supermarkten overwegen
producten vast te nieten op de planken

          De gezinnen met kinderen komen uit Bedum en Middelstum.
          Hun huizen zijn beschadigd door de bevingen.
          De boerderij in Bedum staat na twee jaar nog steeds in de stutten.

oma slaat spijkers door de lijsten van schilderijen
opa haalt zijn gereedschap van de muur en stopt het in kisten

          De families gaan zelf hun eigen ervaringen met de bevingen filmen.
          De beelden worden ook gebruikt voor een documentaire.
          Bovendien gaat het Jeugdjournaal de beelden gebruiken
          om te laten zien wat een beving voor kinderen betekent.

de hond weigert onder de trap te slapen
sleept zijn kussen naar de achterdeur

          De initiatiefnemers willen duidelijk maken hoe het is
          om een beving mee te maken en wat dat doet met een gezin
          en hun gevoel van veiligheid.
          Ook is er aandacht voor de manier waarop schade wordt afgehandeld.

het gas dreunt ons de deur uit
we verlaten onze erven met de handen omhoog

 

Willem

Ik sta met mijn pake voor een boekenkast vol fotoboeken van zijn gemaakte reizen.
Dus het gaat nu echt gebeuren? vraagt mijn pake.
Ja, zeg ik. Ik ga het doen.
De wereld is een oneindig speelterrein, zegt mijn pake. Dat zag ik als kind op Terschelling al. De zee kon niet ophouden waar ik hem niet meer zag, hij moest wel in een andere zee opgaan.
Mijn pake zag voor zich hoe kapiteins zich naar nieuwe landen zeilden, hoe toeristen vreemde talen leerden. Het eiland was een nest waaruit geen enkele sprong dodelijk was, vanwege het water.
Je moet gewoon je gevoel volgen, zegt mijn pake.
Op foto’s draagt hij witte overhemden en hoedjes, staat hij aan het roer van een schip, of naast een glimmende motor, met een spijkerbroek aan, een helm in zijn hand, in Engeland, in Afrika. Met mijn beppe, met mem, met mensen die ik nog nooit heb gezien.
Een reis is oneindig, zegt hij. Je kunt altijd omkeren, of een afslag nemen. Je kunt het niet fout doen, je komt altijd bij iets uit dat je weer verder brengt. Je hoeft alleen rekening te houden met de temperatuur, de andere reizigers en met wat je voelt. Je merkt het vanzelf, het komt gewoon goed.
Mijn pake geeft me een ehbo-set mee, telefoonnummers van vrienden, een stapel reisgidsen en zwaait me uit. Ik rijd voor de laatste keer naar huis. Het gras wuift.

omslagillustratie_bundel

anker

voor ik vertrek controleer ik
of ik niets ben vergeten

          wanneer koppeling indrukken
          invoegen snelweg stap voor stap

ik sluit de ramen en de deuren
zorg dat niets kan klapperen

          gevolg in achteruit schakelen snelweg
          bocht hoeveel kilometer per uur
          hoe snelweg af rijden

het huis zou maar opstijgen
en niet meer te vinden zijn

          grootste oorzaken ongelukken
          hoe hard rijden Duitsland
          gevolgen naar 1 schakelen snelweg

voor ik vertrek controleer ik
of ik niets ben vergeten

          hond vervoeren auto
          verongelukken geleende auto verzekering
          hoe tweesecondenregel controleren

ik leg mijn rugtas onder mijn stoel de zak met brokken achterin
vul een bidon met water zet de pioenrozen van mem naast me

          autorijden in het donker
          overdag licht aan auto regels

ik doe alsof ik niets ben vergeten

 

snippers

is er ooit gemeten op welke manier het geluid
van inhalen en ingehaald worden van elkaar verschilt

vakanties naar de Veluwe staan gelijk
aan vrachtwagens rechts van ons
en onder ecoducten door

Rikst en Hidde vochten om kleurpotloden
terwijl ik naar de lijnen keek

in de bungalow keken we met z’n drieën naar Batman
deelden zij de gladde zwarte cape
kon ik alleen Robin of The Joker zijn

ze hoeven niet opgetild te worden
ze hebben geen uitleg nodig
er zal niet naar je gekeken worden

hoe klinkt het voorbijkomen van personenauto’s
anders dan het langsrazen van vrachtwagens

de bediende draagt een gestreken rode blouse
legt tomatenschijfjes precies aansluitend op de kaas

ik betaal hem meer dan de bedoeling is
omdat ik hem niet versta

een kleuter zit op de vrieskist
telt de ijsjes onder zijn lijf
eins zwei drei: Eis!

de televisie staat aan het volume stijgt
een vliegtuig ligt in papiervlokken op een berg

iedereen vraagt: waarom
iedereen vraagt: hoe
niemand vraagt: wanneer weer

een schoolklas van zestien leerlingen met twee juffen
snipperde in de Franse Alpen neer

 

brug

het is groter dan ik dacht
de hoeveelheid water
de massa van de balken

van Broen heb ik geleerd dat Zweeds zachter is
minder verstikkend dan de Deense klanken
een ritme als dwarrelende sneeuw

als ik een halve vrouw op de brug moet zijn
wil ik de romp zijn die in Zweden ligt
niet de benen in Denemarken

vandaar dat we de brug afbreken
het is voor iedereen veiliger
niet te dicht op onze auto te rijden

we zwenken uit we zuigen op
we spinnen rond we gaan vooruit

we hebben alvast nieuwe namen aangenomen
waar je woont wil je begrepen worden
thuis spreken ze je naam goed uit

Wil je het volledige afstudeerwerk van Michelle Brouwers lezen? Je kan het bestellen door te mailen naar michelle@woordenbrouwer.nl.

Over de auteur

Michelle Brouwer (1991) schrijft poëzie, verhalen en non-fictie en organiseert (literaire) evenementen. In juni 2016 studeerde ze af aan Creative Writing, de schrijfopleiding van ArtEZ Arnhem. Haar afstudeerbundel ‘raas’ is road poetry en beschrijft de reis van een basisschooljuf die met haar hond uit Groningen wegrijdt om de gasbevingen te ontvluchten en op zoek te gaan naar een thuis dat niet kapot zal gaan. Michelle mag zich rekenen tot de dertien beste afstudeerders van ArtEZ Arnhem (Art & Design) en hoort bij de Arnhemse Nieuwe 2016. Michelle won in 2012 de Lowlands-schrijfwedstrijd en droeg voor op onder andere Onbederf’lijk Vers, Noorderzon en Dichters in de Prinsentuin. Haar werk is te lezen in Op Ruwe Planken, Mister Motley en Passionate Platform, en op haar eigen site, woordenbrouwer.nl.

Over de illustrator

Deborah Kraaijeveld (1986) is een Rotterdamse tekenaar. Ze studeerde Autonoom Beeldende Kunst en Kunst- en Cultuurwetenschappen en maakt tegenwoordig naast veel vrij werk ook illustraties. Haar tekeningen hebben een poëtisch karakter met een rafelrandje. Meer van haar werk kun je zien op deborah.nu of via instagram @deborahillustrations.

Lees meer van

Poëzieweek 2016

Door Michelle Brouwer

  hond haai hommel * er zijn dagen dat de hond zijn naam vergeetroerloos op de rand van het erf zit de nestbouwers in de gaten houdtde sluiprouteracers bespiedtde weilandwandelaars volgt dagen dat de hond Het Geluid ontleedtonderliggende betekenissen in kaart brengt hij ruikt al dat de lucht over uren donker kleurthoort de toerist zijn […]

Lees meer uit de categorie poëzie

Kunstbende #1: Anna van Doorn

Door Anna van Doorn

NORMAAL Ik zit met een keukenmes in de trein Maar niemand controleert mij Ik loop naar de fietsenstalling achter het station Sleutel vergeten dus slot opengeknipt En niemand kijkt Een tweede keer Ik loop door de grijze stad Snel nog even naar de Kruidvat Ik heb pleisters nodig Huidskleurig het liefst De kleur van mijn […]

ontwerp: Artur Schmal Studio / ontwikkeling WordPress: Daniël Philipsen